Bezpieczeństwo infrastruktury krytycznej
Teza głosząca, że infrastruktura krytyczna (IK) jest miejscem, mającym bezpośredni wpływ na życie całego społeczeństwa, a jednocześnie miejscem, w którym ogniskuje się wiele zagrożeń, w obliczu aktualnych wydarzeń wydaje się niezwykle trafna i aktualna. Współczesne społeczeństwo jest w coraz większym stopniu uzależnione od różnych aspektów infrastruktury krytycznej, takich jak energetyka, transport, telekomunikacja, systemy wodociągowe, czy też sieci informatyczne. Bez ich sprawnego funkcjonowania nasze codzienne życie, gospodarka i bezpieczeństwo są zagrożone. To właśnie te dziedziny są niezbędne dla codziennego życia społeczeństwa i gospodarki. Dlatego też zapewnienie bezpieczeństwa i niezawodności tych obiektów jest niezwykle istotne.
W obliczu ostatnich wydarzeń trzeba podkreślić, że ochrona infrastruktury krytycznej staje się priorytetem dla rządu, organizacji międzynarodowych i sektora prywatnego. Konieczne są inwestycje w zabezpieczenia technologiczne, monitorowanie systemów, szkolenie personelu oraz współpraca między podmiotami zaangażowanymi w utrzymanie i ochronę infrastruktury krytycznej.
Infrastruktura krytyczna na celowniku
Dotychczas zagrożenia infrastruktury krytycznej były głównie postrzegane przez pryzmat nieuprawnionego wstępu grupy ekologów, których działania często ograniczały się do niepoważnych incydentów, takich jak wejście na komin czy kradzież pewnego wyposażenia. Niemniej jednak, te działania nie powodowały poważniejszych konsekwencji, a jedynie wymagały dostarczenia wody za pomocą beczkowozów, aby zrekompensować ewentualne braki. Ostatnie miesiące przyniosły jednak tak poważne incydenty, jak sabotaż infrastruktury telekomunikacyjnej we Francji, czy sabotaż infrastruktury kolejowej w Niemczech. Także u nas odnotowywane są incydenty wskazujące na zainteresowanie obcych służb specjalnych infrastrukturą krytyczną. Te działania nie ograniczają się wyłącznie do działań rozpoznawczych. Instalacja kamer wzdłuż linii kolejowej jest powodem poważnych obaw i powinna być rozpatrywana jako przygotowanie do potencjalnego incydentu. Jak wynika z doniesień medialnych, nasze służby traktują tę sytuację w ten sam sposób.
Dzisiaj, jak wiemy z trwającej wojny w Ukrainie, wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych, znanych jako drony, wyposażonych w zaawansowane urządzenia, takie jak kamery rejestrujące, możliwe jest gromadzenie informacji na temat słabych punktów danego obiektu.
Warto podkreślić, że Ustawa o zarządzaniu kryzysowym, uwzględniając infrastrukturę krytyczną, definiuje jako niezbędne elementy usługi, które mają kluczowe znaczenie dla obywateli oraz sprawnego działania przedsiębiorstw. Z tego wynika, że bezpieczeństwo obiektów infrastruktury krytycznej ma ogromne znaczenie dla nas wszystkich.
Analiza, procedury, kompetencje, szkolenia
W obecnych czasach, życie stawia przed nami nowe, niezbyt optymistyczne wyzwania, które wymagają nietypowego podejścia do identyfikacji zagrożeń oraz strategii ich przeciwdziałania. Już nie mamy do czynienia jedynie z typowymi złodziejami, ale również z osobami związanymi ze służbami specjalnymi, które są dobrze wyszkolone i zdecydowanie bardziej niebezpieczne. Oczywiście, wcześniej również mieliśmy do czynienia z takimi sytuacjami, jednak obecnie stan rzeczy jest znacznie gorszy. To wymaga od nas znacznie bardziej wnikliwego i kreatywnego spojrzenia na bezpieczeństwo usług krytycznych i ich ochrony. Ponadto, kluczowym aspektem jest podejście kreatywne w zakresie ochrony usług krytycznych. Musimy myśleć poza utartymi schematami i przygotować się na nieoczekiwane sytuacje. Konwencjonalne metody ochrony mogą być niewystarczające wobec nowych zagrożeń, dlatego konieczne jest poszukiwanie innowacyjnych rozwiązań i technologii, które mogą skutecznie chronić nasze systemy.
Pierwszym kluczowym czynnikiem w procesie zapewnienia skutecznego zabezpieczenia jest posiadanie odpowiednich kompetencji przez pracowników ochrony fizycznej oraz pracowników zabezpieczenia technicznego. Oba te obszary są niezwykle istotne i wzajemnie uzupełniające się, stanowiąc podstawę efektywnego systemu ochrony. Ich wiedza, umiejętności i doświadczenie mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony poszczególnych obiektów.
W Polsce nie mieliśmy jeszcze takich incydentów jak w czeskiej wiosce Vrbětice, która w roku 2014, za sprawą tajemniczej eksplozji składu broni prywatnej firmy, stała się jednym z najbardziej znanych miejsc na mapie europejskiego (nie)bezpieczeństwa. Jednak incydenty dotyczące takich obiektów występowały również w naszym kraju. Przykładem jest incydent z roku 2018 w województwie wielkopolskim, kiedy to w wyniku włamania skradziono kilkadziesiąt sztuk broni, amunicje a nawet granaty.
Mamy zatem wiele tematów do przemyślenia i wiele pracy przed nami, szczególnie w zakresie analizy zagrożeń i stanu bezpieczeństwa obiektów. Aby to osiągnąć, możemy skorzystać z różnych narzędzi, takich jak metodyka Evil Done 1 , która jest uznawana za dedykowane narzędzie dla zagrożeń terrorystycznych i obiektów szczególnie na nie podatnych. Kluczowe są jednak kompetencje osób dokonujących analizy zagrożeń, tak aby rozumiały one współczesne zagrożenia, gdyż akty sabotażu nawet w obiektach nie generujących zagrożeń wynikających z poważnej awarii przemysłowej (SEVESO) są w stanie pośrednio oddziaływać na drogi, linie kolejowe, sieci elektro-energetyczne, gazowe lub wodociągowe.
Niektóre zjawiska prowadzące do incydentów mogą być ujawniane przez pracowników ochrony, jeśli są oni odpowiednio wyedukowani. Dlatego niezwykle istotne jest przeprowadzanie regularnych szkoleń przez agencje ochrony. Zwłaszcza, że znaleźliśmy się w miejscu, gdzie infiltracja i sabotaż, są jak najbardziej realne. Dziś incydenty takie jak wyciekający olej, czy zaobserwowany osobnik wyposażony „…w butle gazowe, palniki oraz inne akcesoria potrzebne do demontażu rurociągu…” 2 zdecydowanie nie powinny być traktowane jako coś prozaicznego.
Podobna sytuacja dotyczy również dokumentacji takiej jak procedury bezpieczeństwa czy plany ochrony. W przypadku tych dokumentów, ich istnienie i aktualność mają kluczowe znaczenie dla skutecznej ochrony, zarządzania ryzykiem i zachowania bezpieczeństwa. Kilka lat temu, podczas konferencji na Akademii Leona Koźmińskiego trzy studentki przedstawiły wyniki badań pt. „Ochrona pod lupą. Czego nie wiedzą klienci centrów handlowych – taśmy z wideokamer, zarys kompetencji pracownika ochrony obiektu, szefowie agencji” 3 , referując uczestnikom konferencji do jakich informacji dotarły bez większego wysiłku, wielu śmiało się z przedstawionych faktów, niemniej jednak nie można zapominać, że omawiane sprawy były ogromnie poważane, ponieważ ujawniono informacje umożliwiające zneutralizowanie systemu bezpieczeństwa.
Dlatego właśnie my w Taurus Ochrona Group traktujemy to poważnie. Naprawdę poważnie.
Opracowanie:
Jacek Grzechowiak
Konsultant ds. Ryzyka i Bezpieczeństwa Taurus Ochrona
Redakcja:
Janusz Jankowski
Menedżer ds. Marketingu i PR Taurus Ochrona
