Kradzieże i włamania na farmach wiatrowych
Kradzieże i włamania na farmach wiatrowych przynoszą szkody o różnym rozmiarze finansowym i operacyjnym. Najczęściej kradzione jest wyposażenie, podzespoły energetyczne (zwłaszcza inwertery), przewody miedziane. Wartość finansowa skradzionego mienia jest zróżnicowana, najczęściej waha się w przedziale 1.000 – 100.000 PLN, choć zdarzają się także szkody znacznie wyższe. Jednak sama wartość skradzionego mienia, jest jedynie częścią szkody. Zawsze bowiem występują szkody wtórne, związane zarówno z mieniem, jak i produkcją energii elektrycznej. Bardzo często bowiem występują takie szkody jak uszkodzenia infrastruktury energetycznej, będące następstwem stosowania przez złodziei technik typowo niszczących, z wykorzystaniem takich narzędzi jak łom, siekiera, nożyce do stali, szlifierka kątowa, czy wręcz wyrywania mienia za pomocą samochodu. Następstwem działań złodziei są także uszkodzenia drzwi, czy samej wieży. Niekiedy jest to „jedynie zniszczenie zamka, czasem deformacja drzwi, schodów, podestów i drabin. Wszystko to sprawia, że podjęcie produkcji energii nie jest uzależnione jedynie od uzupełnienia skradzionego mienia. Niekiedy czas odtworzenia działalności jest dużo dłuższy, wymagając zamówienia i dostawy komponentów produkowanych na zamówienie.
Spójna koncepcja ochrony
Dlatego tworzenie systemu bezpieczeństwa elektrowni wiatrowej, jest elementem zapewnienia ciągłości działania, i jako takie powinno zakładać zarówno jak najszybsze wykrycie intruza, jak najpełniejszą świadomość sytuacyjną, jak i możliwie najkrótszy czas reakcji, zarówno werbalnej (komunikaty live agencji ochrony wygłaszane do intruza) jak i w zakresie ochrony fizycznej doraźnej. Połączenie tych elementów w spójny system wymaga przeprowadzenia analizy ryzyka, najlepiej na etapie prac koncepcyjnych. Dzięki temu w trakcie budowy, gdy zagrożenia materializują się, możliwe będzie dostrojenie systemu – tworzonego siłą rzeczy na bazie wskaźników – do realiów elektrowni wiatrowej. W ten sposób opracowana koncepcja ochrony zostanie przetestowana w fazie budowy elektrowni i wejdzie w fazę pełnej funkcjonalności wraz z rozpoczęciem produkcji energii elektrycznej.
Zagrożenia dla wież farm wiatrowych są zależne od konstrukcji wież. Przy wieżach kratownicowych dochodzą dodatkowe zagrożenia, które będą tematem jednego z kolejnych artykułów na naszym blogu.
Wpływ uwarunkowań prawnych na rentowność
Zmieniające się co roku w naszym kraju uwarunkowania prawne, związane z podnoszeniem płacy minimalnej powodują stały wzrost kosztów osobowych pracy. Koszty wynagrodzeń stanowią ok. 75% – 80% kosztów realizacji usług. W związku z tymi zmianami dotychczasowy konserwatywny system ochrony oparty tylko na ochronie fizycznej stał się niewydajny i nieopłacalny. Prawidłowym kierunkiem jest natomiast tworzenie koncepcji ochrony opartych na innowacyjnych zabezpieczeniach technicznych wspieranych przez profesjonalnych pracowników ochrony fizycznej, pełniących służby na Centrach Monitorowania Alarmów oraz w Grupach Interwencyjnych, reagujących na pojawiające się zagrożenia w ochranianych obszarach, obiektach czy urządzeniach.
Optymalny system ochrony farmy wiatrowej powinien składać się zabezpieczeń technicznych tj. mobilne wieże monitoringu, ustawione w miejscach pozwalających obserwować ochraniany teren np. w narożnikach obiektu. Wieże mobilne mogą być wyposażone w kamery światła widzialnego, noktowizję, podczerwień, głośniki czy coraz bardziej popularne radary. Optymalne obecnie wyposażenie wieży składa się z kamer “uzbrojonych” w analitykę obrazu oraz głośniki umożliwiające nadanie przez Dyspozytora Centrum spersonalizowanego komunikatu do osoby nieupoważnionej do przebywania na chronionym terenie. Wieże powinny być ustawione w odległości pozwalającej na pokrycie 100% terenu i tak, aby sobie wzajemnie nadzorowały (widziały). Innym zabezpieczeniem technicznym możliwym do wykorzystania zamiast wież mobilnych lub jako ich wsparcie są bariery podczerwieni, rozstawione po obwodzie chronionego terenu lub wyznaczonego miejsca podlegającego szczególnej ochronie. System barier przekazuje do Centrum Monitorowania sygnał przekroczenia wiązki i naruszenie ochranianej strefy. System ochrony farmy wiatrowej powinien uwzględniać również dedykowany Patrol Interwencyjny pełniącym służbę 24 h na dobę na terenie obiektu, który nie tylko wykonuje podjazdy interwencyjne po włączeniu się alarmu z systemu technicznego, ale i cykliczne patrole prewencyjne. Umiejscowienie patrolu bezpośrednio na terenie farmy umożliwia szybką reakcję ochrony. Wykorzystywanie do ochrony Patroli Interwencyjnych firm podwykonawczych obarczone jest ryzykiem długiego czasu dojazdu sięgającego nawet do 30 czy 40 minut gdzie statystyczny czas dokonania kradzieży mieści się w przedziale od 2 do 5 minut.
Kolejnym innowacyjnym sposobem zabezpieczenia obiektu może być wykorzystanie dronów wyposażonych w kamerę z analityką obrazu i głośnikiem. Przewagą takiego rozwiązania jest możliwość podążania za intruzem również podczas jego ucieczki z miejsca zdarzenia. Patrol Interwencyjny w takiej sytuacji jedzie w miejsce, gdzie przebywa intruz, a nie gdzie już go nie ma. Skuteczność ujęcia sprawcy incydentu znacząco wzrasta.
W takim razie jak chronić budowę farmy wiatrowej? Czego nie robić, czego unikać?
Uleganie mitom i modom może narazić inwestorów na niepotrzebne kłopoty i co za tym idzie nie zamierzone i nie planowane koszty. Dziś do ochrony wszelkich budów pożądane są mobilne wieże. Nie inaczej jest z budową farm wiatrowych.
Deklarowanie przez firmy oferujące taki sposób ochrony budowy oraz zapewnianie, że 1 wieża w zupełności wystarczy by zabezpieczyć jeden pad trąci niekompetencją, barkiem wyobraźni a niekiedy zwykłym oszustwem, za które może zapłacić łatwowierny inwestor lub główny wykonawca. Niestety wielu inwestorów i głównych wykonawców godzi się na takie rozwiązania. Etap budowy farm wiatrowych to czas, w którym elementy konstrukcyjne wiatrowni porozkładane są na dużej powierzchni. Ich gabaryty przysłaniają znaczną część chronionego terenu. Kamery najczęściej umieszczone na wysokości 7-9 m nie obejmują martwych (niewidzialnych dla kamery i tym samym operatora centrum monitorowania) stref, co powoduje stworzenie niekompletnego systemu ochrony – dziurawego. To tak samo jak budować most przez rzekę i nie zamontować wszystkich przęseł.
źródło: archiwum TOG
Co w takim razie zrobić i jak chronić?
Tam gdzie nie można ogrodzić terenu zastosowanie barier mikrofalowych, podczerwieni lub czujników o zasięgu 200 – 300 metrów powoduje stworzenie niewidzialnego płotu – zapory, której sforsowanie:
- dla intruza jest niezauważalne – bo nie ma żadnych przeszkód
- wywołuje natychmiastowy alarm.
Takie rozwiązanie jest mało kolizyjne z procesem montażowym. Rozstawienie elementów systemu w odległości od siebie do 300 m, eliminacja okablowania pozwala na swobodne prowadzenie robót.
Bariery jako system ochrony obwodowej nie są rozwiązaniem idealnym. Mają swoje technologiczne ograniczenia tj.
- nie jest w stanie działać w warunkach znacznego ograniczenia przejrzystości powietrza (gęsta mgła, śnieżyca)
- wymagają stabilnego wspornika, słupka na którym będą zawieszone
- wrażliwość na ukształtowanie terenu
- reaguje na każdą przyczynę przecięcia wiązek (niezależnie czy to będzie człowiek, zwierzę, gałąź)
- ilość i wysokość montażu barier musi uwzględniać miejsce najbardziej narażone na wtargnięcie intruza (najlepsze efekty daje montaż 3 barier 4 wiązkowych rozstawionych w pionie co 30-40 cm – powstaje trudny do sforsowania niewidzialny płot)
Aby bariery były skuteczne należy stworzyć system ochrony, w których bariery stanowią jeden z elementów. System ochrony powinien składać się z:
- systemu monitorowania i transmisji do ACO (alarmowe centrum odbiorcze lub Centrum Monitorowania Alarmów CMA) wszystkich sygnałów alarmowych – by w czasie rzeczywistym wiedzieć co się z barierą dziej, czy ktoś ją przestawił, uszkodził, zasłonił
- dedykowanego Patrolu Interwencyjnego, którego czas dojazdu powinien wynosić maksymalnie od 5 do 7 minut.
- systemu nadzoru i kontroli
Przy podejmowaniu decyzji o wyborze sposobu ochrony milionowych inwestycji warto o tym pamiętać.
Opracowanie:
Jacek Grzechowiak
Pełnomocnik Zarządu ds. Ryzyka i Bezpieczeństwa Taurus Ochrona
Grzegorz Loose
Dyrektor ds. Ochrony Taurus Ochrona
Tomasz Pniewski
Dyrektor ds. Technicznych, Pełnomocnik Zarządu ds. Ekspansji Taurus Ochrona
